آیا جریمه‌های پلکانی در کشورهای دیگر نیز اجرا می‌شوند؟

جریمه‌های پلکانی روشی برای افزایش مبلغ جریمه در صورت تکرار یا شدت بیشتر تخلفات رانندگی است و هدف آن بازدارندگی موثرتر رانندگان متخلف است. این سیستم در کشورهای اروپایی و آمریکایی با موفقیت اجرا شده و باعث کاهش تخلفات شده است. در ایران نیز اجرای محدود آن آغاز شده، اما برای گسترش کامل نیاز به زیرساخت‌های دیجیتال و اطلاع‌رسانی گسترده دارد.

جریمه‌های پلکانی به‌عنوان روشی برای تنبیه تخلفات رانندگی مکرر در ایران مطرح شده‌اند. اما آیا این سیستم در کشورهای دیگر نیز اجرا می‌شود؟ این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازد. برای آشنایی بیش تر با جزئیات این نوع جریمه می توانید مقاله جریمه پلکانی سرعت چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ را مطالعه کنید.

جریمه ‌های پلکانی چیست؟

جریمه‌های پلکانی سیستمی است که در آن مبلغ جریمه با افزایش تعداد یا شدت تخلفات رانندگی به‌صورت تصاعدی افزایش می‌یابد. این روش با هدف بازدارندگی بیشتر و کاهش تخلفات مکرر طراحی شده است. برخلاف جریمه‌های ثابت که برای هر تخلف مبلغ یکسانی دارند، جریمه‌های پلکانی به رانندگان متخلف فشار بیشتری وارد می‌کنند تا رفتار خود را اصلاح کنند.
این سیستم معمولا با ثبت خلافی ماشین با جزئیات در سامانه‌های دیجیتال همراه است، که امکان رصد تخلفات و اعمال جریمه‌های پلکانی را آسان‌تر می‌کند.

اجرای جریمه ‌های پلکانی در ایران

در ایران، جریمه‌های پلکانی به‌صورت محدود در برخی تخلفات خاص مانند ورود غیرمجاز به محدوده طرح ترافیک اعمال می‌شود. برای مثال، اگر راننده‌ای چندین بار بدون مجوز وارد محدوده شود، جریمه‌ها افزایش می‌یابد. همچنین، در صورت عدم پرداخت جریمه ظرف ۶۰ روز، مبلغ دو برابر می‌شود.
پلیس راهور در سال‌های اخیر طرح‌هایی برای گسترش این سیستم به تخلفات دیگر مانند سرعت غیرمجاز یا رانندگی در حالت مستی پیشنهاد داده است. با این حال، این سیستم هنوز به‌طور جامع در همه تخلفات پیاده‌سازی نشده و بیشتر به‌صورت موردی اجرا می‌شود.

برای استعلام خلافی ماشین با کد ملی می توانید به راحتی و ظرف چند دقیقه این کار را از طریق خودراکس انجام دهید.

جریمه ‌های پلکانی در اروپا

• در بسیاری از کشورهای اروپایی، جریمه‌های پلکانی به‌صورت گسترده‌ای اجرا می‌شوند. برای مثال:
  فنلاند و سوئد: جریمه‌ها بر اساس درآمد راننده و تعداد تخلفات تنظیم می‌شوند. یک راننده با درآمد بالا که چندین بار سرعت غیرمجاز داشته باشد، ممکن است جریمه‌های چند هزار یورویی دریافت کند.

• آلمان: سیستم امتیازدهی (پوینت) برای رانندگان وجود دارد. هر تخلف امتیاز منفی به همراه دارد و با افزایش امتیازات منفی، جریمه‌ها سنگین‌تر شده و حتی ممکن است منجر به تعلیق گواهینامه شود.

• انگلیس: برای تخلفات مکرر مانند رانندگی بدون بیمه، جریمه‌ها به‌صورت تصاعدی افزایش یافته و ممکن است خودرو توقیف شود.

این کشورها از سامانه‌های دیجیتال برای ثبت تخلفات استفاده می‌کنند، که امکان اعمال جریمه‌های پلکانی را با دقت بالا فراهم می‌کند.

سیستم جریمه در ایالات متحده

در آمریکا، جریمه‌های پلکانی بیشتر در سطح ایالتی اجرا می‌شوند و از ایالتی به ایالت دیگر متفاوت‌اند. برای مثال:

• کالیفرنیا: تخلفات مکرر مانند رانندگی در حالت مستی (DUI) با جریمه‌های تصاعدی، تعلیق گواهینامه و حتی زندان همراه است.

• نیویورک: سیستم امتیازدهی مشابه آلمان وجود دارد. رانندگانی که در ۱۸ ماه بیش از ۱۱ امتیاز منفی جمع کنند، گواهینامه‌شان تعلیق می‌شود.

ایالات متحده همچنین از جریمه‌های پلکانی برای تخلفات مرتبط با ایمنی عمومی، مانند عبور از چراغ قرمز مکرر، استفاده می‌کند. این سیستم با هدف کاهش حوادث رانندگی طراحی شده است.

جریمه ‌های پلکانی در آسیا

• در آسیا، اجرای جریمه‌های پلکانی کمتر رایج است، اما برخی کشورها آن را به‌کار گرفته‌اند:
  ژاپن: رانندگان متخلف با سیستم امتیازدهی مواجه‌اند. تخلفات مکرر می‌توانند به جریمه‌های سنگین، تعلیق گواهینامه یا حتی زندان منجر شوند.

• سنگاپور: جریمه‌های پلکانی برای تخلفاتی مانند پارک غیرمجاز یا سرعت غیرمجاز اعمال می‌شود. این کشور از فناوری پیشرفته برای رصد تخلفات استفاده می‌کند.

• هند: جریمه‌های پلکانی به‌تازگی در برخی ایالت‌ها معرفی شده‌اند، اما به دلیل چالش‌های اجرایی، هنوز فراگیر نیستند.

کشورهای آسیایی معمولاً ترکیبی از جریمه‌های مالی و غیرمالی (مانند نمره منفی) را برای بازدارندگی به‌کار می‌برند.

مزایا و معایب جریمه ‌های پلکانی

مزایای این نوع جریمه شامل موارد زیر می شوند:

• بازدارندگی بیشتر: جریمه‌های سنگین‌تر برای متخلفان مکرر، انگیزه‌ای برای رعایت قوانین ایجاد می‌کند.

• عدالت اجتماعی: در برخی کشورها، جریمه‌ها بر اساس درآمد تنظیم می‌شوند، که باعث می‌شود فشار مالی برای همه یکسان باشد.

• کاهش تخلفات: مطالعات در اروپا نشان داده که جریمه‌های پلکانی نرخ تخلفات رانندگی را کاهش داده است.

معایب آن نیز شام موارد زیر است:

• پیچیدگی اجرا: نیاز به سامانه‌های دیجیتال پیشرفته و هماهنگی بین نهادها دارد.

• فشار بر اقشار کم‌درآمد: در نبود تنظیم بر اساس درآمد، جریمه‌های سنگین می‌توانند برای برخی ناعادلانه باشند.

• مقاومت اجتماعی: برخی رانندگان ممکن است این سیستم را بیش از حد سختگیرانه بدانند.

گاهی در کنار لیست تخلفات، ممکن است به تصویر ثبت شده توسط دوربین نیز نیاز داشته باشید، خلافی خودرو با عکس دوربین در سامانه های آنلاین خدمات خودرو مسیری است که شما را به هدف تان می ساند.

تأثیر جریمه پلکانی بر رفتار رانندگان

جریمه‌های پلکانی با افزایش هزینه تخلف، رانندگان را به رعایت قوانین ترغیب می‌کنند. در کشورهایی مانند فنلاند، این سیستم باعث کاهش قابل‌توجه تخلفات سرعت غیرمجاز شده است. با این حال، موفقیت این سیستم به عواملی مانند فرهنگ رانندگی، آموزش عمومی و زیرساخت‌های نظارتی بستگی دارد.
در ایران، جریمه‌های پلکانی می‌توانند با استفاده از سامانه‌های استعلام خلافی با امکان خلافی خودرو بدون احراز هویت، رفتار رانندگان را بهبود بخشند، اما نیاز به اطلاع‌رسانی گسترده و زیرساخت‌های دیجیتال قوی دارند.

نتیجه ‌گیری

جریمه‌های پلکانی در بسیاری از کشورها با موفقیت اجرا شده و به کاهش تخلفات رانندگی کمک کرده‌اند. در ایران، گسترش این سیستم می‌تواند با استفاده از سامانه یکپارچه خدمات خودراکس، به بهبود فرهنگ رانندگی و کاهش حوادث منجر شود. اجرای موفق این سیستم نیازمند زیرساخت‌های دیجیتال و آموزش عمومی است.