۵ اشتباه رایج هنگام خرید و فروش موتور که هزینه‌های پنهان زیادی دارد

برخی اشتباهات رایج موقع معامله موتور می‌تواند باعث تحمیل هزینه‌های اضافی و ایجاد مشکلات حقوقی برای خریدار و حتی در بعضی از موارد فروشنده شود. بنابراین، ابتدا باید این اشتباهات را بشناسید و سپس با استفاده از راهکارهای این مقاله از آن اجتناب کنید. در غیراین‌صورت، مشکلات حقوقی و مالی بعد از خرید موتور بر عهده شماست. این مسائل در خرید و فروش موتور معمولا بیش‌تر دیده می‌شود، زیرا اغلب افراد سخت‌گیری موقع معامله خودرو را برای موتور ندارند.
در ادامه به بررسی این 5 اشتباه رایج و مشکل‌ساز و راهکارهای مقابله با آنها می‌پردازیم.

بی‌توجهی به انتقال سند رسمی؛ هزینه‌های قانونی بعد از معامله گریبان‌گیر می‌شود

خیلی از موتورسواران به خاطر عجله یا اعتماد بیش‌ازحد، بعد از معامله موتور فقط به یک قولنامه ساده اکتفا می‌کنند و انتقال سند رسمی و تعویض پلاک را پشت گوش می‌اندازند. اما واقعیت این است که تا زمانی که پلاک موتور به نام خریدار ثبت نشود، همه چیز از پیامک جریمه دوربین گرفته تا بدهی بیمه و عوارض، همچنان به نام فروشنده ثبت می‌شود. در عمل یعنی فروشنده با اینکه موتور را تحویل داده است، باز هم باید جوابگوی خلافی‌ها، توقیف احتمالی یا بدهی‌های جدید باشد.
این سهل‌انگاری ساده، هزینه‌های پنهانی دارد که معمولا بیش‌تر از خود معامله سنگین می‌شود. تجربه نشان می‌دهد خریدارانی که انتقال سند را عقب انداخته‌اند، بعدها برای گرفتن بیمه شخص ثالث یا فروش دوباره موتور به مشکل خورده‌اند. حتی برخی از افراد مجبور شده‌اند دوباره به پارکینگ و دادگاه رفت‌وآمد کنند تا ثابت کنند موتوری که جریمه گرفته، مدت‌ها قبل واگذار شده است.
برای استعلام وضعیت سند خودرو، می‌توانید پیگیری کارت موتور سیکلت با شماره پلاک را انجام دهید و از وضعیت کارت و سند آن و انتقال قانونی سند اطلاع و اطمینان پیدا کنید.

راهکارهای پیشگیری از دردسرهای انتقال سند موتور

راهکارهای زیر را حتما در معامله موتور در نظر داشته باشید تا جلوی مشکلات بعدی برای خریدار و فروشنده گرفته شود:

• قبل از پرداخت کامل پول، تاریخ حضور در دفتر تعویض پلاک موتور را مشخص کنید.

• بخشی از مبلغ معامله را تا انجام کامل انتقال سند به عنوان امانت بگذارید.

• شماره شاسی و موتور را با کارت سبز و مدارک تطبیق دهید.

• همان روز معامله، خلافی، بیمه و عوارض موتور را استعلام و تسویه کنید.

• رسید تعویض پلاک و ثبت انتقال را حتما بایگانی کنید و یک نسخه دیجیتال از آنها نگه دارید.

اعتماد به قول فروشنده درباره خلافی؛ جریمه‌های قدیمی روی دوش خریدار می‌ماند

هنگام معامله موتور، اغلب فروشنده به گفتن این جمله بسنده می‌کند: «خلافی‌اش چیز خاصی نیست، بعدا تسویه می‌کنم». مسئله مهم این است که تا وقتی استعلام رسمی و تسویه قطعی انجام نشود، جریمه‌ها به پلاک گره خورده و در فرآیند تعویض پلاک و صدور بیمه، خود را نشان می‌دهند. تجربه می‌گوید بخشی از جرایم دوربینی با وقفه وارد سامانه می‌شود؛ یعنی اگر همان روز معامله استعلام و پرداخت نشود، احتمالش هست چند روز بعد جریمه‌ای قدیمی ظاهر شود و خریدار را دچار هزینه‌های اضافی کند. نتیجه‌اش اتلاف وقت، رفت‌وآمد اداری و پرداخت‌هایی است که اصلا پیش‌بینی نشده بودند.
چرا این خطا پرهزینه است؟ چون مبنای محاسبه بدهی، وضعیت سامانه‌های رسمی در لحظه انتقال است. اگر فروشنده فقط قول بدهد و پرداخت نکند، خریداران در مرحله بیمه شخص ثالث، فروش مجدد یا حتی توقیف احتمالی، با پرینت بدهی پرداخت نشده روبه‌رو می‌شوند. از آن بدتر، رسیدهای غیررسمی یا واریزی‌های کارت‌‌به‌کارت بدون شناسه قبض/پرداخت، در پیگیری‌ها اعتباری ندارند. اختلاف حقوقی هم وقتی آغاز می‌شود که قولنامه تعهد مشخصی درباره مسئولیت جرایم تا ساعت و تاریخ تحویل نداشته باشد.

اقدامات عملی و تجربه‌محور در روز معامله

به کمک اقدامات زیر می‌توانید از بروز مشکلاتی که به دلیل عدم پرداخت خلافی ایجاد می‌شوند، جلوگیری کنید:

• استعلام خلافی را از طریق مراجعه حضوری به راهور انجام دهید که به روز باشد و اطلاعات رسید آن را در قولنامه قید کنید.

• در متن قولنامه قید شود: «تمامی جرایم تا تاریخ و ساعت قبل از معامله بر عهده فروشنده است و در صورت کشف بعد از آن، خریدار حق مطالبه/تهاتر دارد.»

• ۱۰–۱۵٪ مبلغ به صورت امانت باقی بماند تا پس از تعویض پلاک و ارائه رسیدهای تسویه آزاد شود. شرط و موعد آزادسازی را شفاف بنویسند.

• به‌دلیل تاخیر احتمالی در ثبت جریمه‌های دوربینی، استعلام دوم را بلافاصله قبل از خروج از مرکز تعویض پلاک تکرار کنید.

• هرگونه رسید پرداخت باید شماره پیگیری، تاریخ/ساعت و مبلغ تفکیکی داشته باشد و تصویر واضح آن ضمیمه مدارک شود.

بررسی و استعلام خلافی قبل از معامله از طریق استعلام خلافی موتور سیکلت به شما کمک می‌کند تا وضعیت بدهی‌های خلافی موتور را بدانید و وارد معامله برای خرید موتوری با بدهی تسویه شده نشوید.

نشانه‌های هشدار زیر را نیز جدی بگیرید:

• فروشنده می‌گوید: «سامانه قطع است؛ بعدا می‌پردازم»: معامله را متوقف و زمان دیگری را مشخص کنند.

• اسکرین‌شات پرداخت بدون شناسه قبض/پرداخت یا نام درگاه رسمی.

• اختلاف بین پرینت سامانه و لیست دستی فروشنده از جرایم.

• مقاومت فروشنده در انجام استعلام مشترک یا ممانعت از گرو ماندن بخشی از وجه معامله.

در سناریوی واقعی زیر می‌توانید اهمیت این موضوع را بهتر درک کنید:
خریدار، با اعتماد به حرف فروشنده که «فقط ۲۰۰ هزار تومان خلافی دارد»، معامله را قطعی می‌کند. سه روز بعد، هنگام گرفتن بیمه، یک جریمه دوربینی ۶۰۰ هزار تومانی که قبل از معامله رخ داده بود روی سامانه می‌نشیند. چون در قولنامه تعهد زمانی روشن قید نشده، فروشنده همکاری نمی‌کند و خریدار برای تمدید بیمه و تردد، ناچار به پرداخت فوری می‌شود. اگر همان روز، استعلام مشترک و پرداخت با شناسه رسمی انجام می‌شد و بند مسئولیت زمانی در قولنامه می‌آمد، این هزینه پنهان به گردن خریدار نمی‌افتاد.

نادیده گرفتن بدهی بیمه و معاینه فنی؛ هزینه‌های چندبرابری بعد از خرید

بدهی بیمه و معاینه فنی پرداخت‌نشده، بعد از خرید موتور به سرعت به هزینه‌های چندبرابری تبدیل می‌شوند. حال می‌خواهیم ببینیم نادیده گرفتن این موارد باعث بروز چه مشکلاتی می‌شود:

اگر بیمه شخص‌ثالث اعتبار نداشته باشد یا به نام مالک جدید اصلاح نشود

این مورد می‌تواند باعث بروز مشکلات زیر شود:

• ریسک پوشش در تصادف: بدون بیمه معتبر، تمام خسارت‌های جانی و مالی شخص ثالث ممکن است مستقیما به عهده‌ی مالک (خریدار) بیفتد.

• تاخیر در پرداخت خسارت/اختلال اداری: اگر بیمه‌نامه به نام مالک قبلی است و الحاقیه‌ تغییر مالکیت نگرفته‌اید، روند رسیدگی به خسارت می‌تواند طولانی شود.

• مشکل در انتقال و استفاده روزمره: برخی مراکز تعویض پلاک و دفاتر، برای تکمیل انتقال، بیمه معتبر می‌خواهند؛ نداشتن آن یعنی رفت‌وبرگشت‌های تکراری و هزینه‌ زمان.

چاره‌ سریع و کم‌هزینه این مشکل این است که همان روز خرید، الحاقیه‌ تغییر مالکیت یا صدور بیمه‌نامه‌ی جدید بگیرید؛ کارت ملی/برگ سبز کافی است. نسخه‌ی دیجیتال را در گوشی خود نگه دارید.

اگر معاینه فنی انجام نشده باشد

در برخی شهرها/طرح‌ها، معاینه فنی برای موتور هم مطالبه می‌شود. نداشتن معاینه فنی می‌تواند مشکلات زیر را ایجاد کند:

• ریسک جریمه‌های تکرارشونده: دوربین‌ها و ایست‌ها در محدوده‌های خاص (مثل طرح‌های کاهش آلودگی) می‌توانند باعث جریمه‌های چندباره شوند.

• توقیف موردی: در برخی برخوردهای میدانی، نداشتن برگه‌ معاینه فنی معتبر می‌تواند به توقیف موقت منجر شود.

• هزینه‌های جانبی: تنظیم موتور، تعویض قطعات مصرفی (لاستیک، چراغ، اگزوز استاندارد)، تست آلایندگی و مراجعات چندباره گاهی هزینه جانبی زیادی دارد.

چاره‌ سریع این است که قبل از تردد در محدوده‌های حساس، نوبت معاینه فنی بگیرید؛ اگر موتور نقص دارد، اول سرویس سبک (شمع، هوا، اگزوز استاندارد، نور چراغ) را انجام دهید تا از رد شدن خودرو و دوباره‌کاری جلوگیری شود.
با استعلام بیمه شخص ثالث موتور می‌توانید از اعتبار بیمه‌نامه قبل از خرید مطمئن شوید.

بی‌اطلاعی از مالیات نقل‌وانتقال؛ هزینه‌ای که اغلب خریداران از آن غافل می‌شوند

خیلی از خریداران موتورسیکلت هنگام تنظیم قولنامه یا مراجعه برای تعویض پلاک، تازه متوجه می‌شوند که باید مالیات نقل‌وانتقال پرداخت کنند. این مالیات با توجه به ارزش موتور، سال ساخت آن و قوانین جاری تعیین می‌شود.

چرا این هزینه هنگام معامله موتور غافلگیرکننده است؟

علت این مسئله به موارد زیر مربوط می‌شود:

• در زمان خرید و فروش، بیش‌تر افراد فقط به قیمت موتور و بدهی‌های قبلی فکر می‌کنند.

• مبلغ مالیات ثابت نیست و بسته به ارزش کارشناسی یا تعرفه سالانه تغییر می‌کند.

پیامدهای نادیده گرفتن مالیات نقل‌وانتقال موتور

از مهم ترین پیامدهای آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تاخیر در انتقال مالکیت: بدون پرداخت مالیات، مراکز تعویض پلاک کار را تکمیل نمی‌کنند.

• جریمه دیرکرد: در صورت تاخیر، ممکن است مبلغ مالیات با جریمه محاسبه شود.

• هزینه‌های جانبی: مجبور به چند بار مراجعه حضوری و پرداخت کرایه حمل یا مرخصی کاری خواهید شد.

راهکارهای عملی برای پیشگیری از بروز این مشکل

با استفاده از راهکارهای زیر می‌توانید مانع از بروز مشکلات مرتبط با مالیات نقل‌وانتقال موتور موقع معامله شوید:

• استعلام قبل از معامله: با کد ملی و شماره همراه و شماره پلاک خودرو می‌توان مبلغ مالیات را در سامانه‌های رسمی مشاهده کرد.

• پیش‌بینی در قرارداد: در قولنامه ذکر کنید که مالیات نقل‌وانتقال بر عهده خریدار یا فروشنده است تا شفافیت ایجاد شود. البته پرداخت آن بر عهده فروشنده است، اما ممکن است طبق توافق گاهی خریدار موظف به پرداخت آن شود.

• پرداخت اینترنتی: اغلب مراکز امکان پرداخت آنلاین قبل از مراجعه حضوری را دارند؛ این کار از اتلاف وقت جلوگیری می‌کند.

• زمان‌بندی هوشمندانه: قبل از نوبت تعویض پلاک، پرداخت مالیات را انجام دهید تا فرایند انتقال یک‌باره انجام شود.

با استفاده از استعلام مالیات نقل و انتقال موتور سیکلت در خودراکس می‌توانید قبل از خرید موتور از تسویه این مبلغ توسط فروشنده اطمینان پیدا کنید.

خرید موتور بدون بررسی شماره شاسی و پلاک؛ مشکلات حقوقی و توقیف احتمالی

بررسی نکردن شماره شاسی و پلاک موتور، یکی از جدی‌ترین اشتباهاتی است که خریداران مرتکب می‌شوند. در صورتی که این دو با اطلاعات درج شده در مدارک همخوانی نداشته باشند، خریدار وارد یک معامله پرریسک حقوقی شده است.
در صورت وجود این مغایرت، مشکلات حقوقی زیر می‌تواند ایجاد شود:

• توقیف ناگهانی موتور: پلیس در استعلام اولیه یا ایست بازرسی، هرگونه مغایرت را دلیل توقیف فوری می‌داند.

• اتهام به خریدار: حتی اگر خریدار بی‌گناه باشد، در پرونده‌ی موتور سرقتی یا دستکاری‌شده، باید مراحل قضایی طولانی را طی کند.

• ابطال معامله: در صورت کشف جعل یا مغایرت، قرارداد خرید عملا بی‌اعتبار می‌شود و بازگشت پول به این راحتی‌ها امکان‌پذیر نیست.

• محدودیت در نقل‌وانتقال بعدی: موتوری که شماره شاسی یا پلاک مشکوک دارد، امکان تعویض پلاک یا فروش رسمی نخواهد داشت.

راهکارهای کاربردی حل این مشکل

با استفاده از راهکارهای زیر می‌توانید عدم تطابق شماره شاسی و پلاک موتور را قبل از معامله متوجه شوید:

• بررسی فیزیکی دقیق: شماره شاسی روی بدنه و شماره موتور باید واضح، بدون تراش یا جوشکاری غیرعادی باشد.

• مقایسه با مدارک: شماره‌های روی بدنه را با کارت موتور، برگ سبز و سند مقایسه کنید. کوچک‌ترین تفاوت باید زنگ خطر باشد.

• استعلام رسمی قبل از خرید: در مراکز تعویض پلاک یا دفاتر پلیس +۱۰ می‌توان اصالت موتور را بررسی کرد. استعلام پلیس راهور مشخص می‌کند وسیله سرقتی یا توقیفی نیست.

• تنظیم قولنامه مطمئن: شرط کنید «در صورت کشف هرگونه مغایرت شماره شاسی یا پلاک با مدارک، معامله قابل فسخ است و فروشنده مسئول بازپرداخت وجه خواهد بود.»

• خرید از فروشنده معتبر: معامله با افراد ناشناس در مکان‌های غیررسمی ریسک بالایی دارد. همیشه از نمایشگاه‌ها یا اشخاصی که مدارک کامل دارند خرید کنید.

علاوه‌براین 5 مورد، یک اشتباه دیگر نیز وجود دارد که رایج نیست، اما مهم است. این مورد چیزی نیست جز استعلام نمره منفی گواهینامه موتور که برای جلوگیری از خطر توقیف موتور، ریسک در تعویض پلاک و اثر غیرمستقیم آن روی بیمه موتور، بررسی آن ضرورت دارد.

نتیجه‌گیری: با دقت در جزئیات معامله، جلوی هزینه‌های پنهان موتور را بگیریم

بررسی این 5 اشتباه و استفاده از راهکارهای آن می‌تواند خریدار موتور را از موقعیت‌های رایج و چالشی معامله دور کند. علاوه‌براین، جلوی هزینه‌های اضافی و تحمیل آن به خریدار را می‌گیرد. بنابراین، مهم است که به عنوان خریدار حتما قبل از معامله و خرید موتور همه این موارد را با دقت بررسی کنید و مانع از بروز مشکلات مالی و حقوقی پیچیده بعد از خرید موتور شوید.