آیا می‌توان مالیات خودرو را قسطی پرداخت کرد؟

در حال حاضر امکان پرداخت رسمی و قسطی مالیات خودرو برای عموم وجود ندارد و مالیات سالانه باید به صورت یکجا از طریق سامانه my.tax.gov.ir پرداخت شود. تنها در موارد خاص مانند بدهی‌های چندساله یا مشکلات مالی مستند، ادارات مالیاتی می‌توانند با درخواست کتبی مالک تسهیلات تقسیط را به صورت موردی صادر کنند. برای دیگر کاربران پرداخت مرحله‌ای از طریق درگاه‌های بانکی یا اپلیکیشن‌های پرداخت تنها راه عملی است، هرچند این روش از نظر قانونی قسط‌بندی محسوب نمی‌شود.

وقتی نوبت به پرداخت مالیات خودرو می‌رسد، بسیاری از مالکان با یک سؤال ساده اما مهم روبه‌رو می‌شوند: آیا می‌شود مالیات خودرو را قسطی پرداخت کرد؟ افزایش هزینه‌های سالانه و فشار مالی باعث شده خیلی‌ها به دنبال راهی برای تسویه تدریجی مالیات باشند. در این مطلب به‌صورت شفاف و بر اساس مقررات رسمی سازمان امور مالیاتی توضیح می‌دهیم که آیا چنین امکانی وجود دارد یا خیر، و در چه شرایطی می‌توان از آن استفاده کرد.

مالیات خودرو چیست و چرا باید پرداخت شود؟

مالیات خودرو یکی از انواع مالیات‌های سالانه است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور دریافت می‌شود و هدف آن ایجاد عدالت در پرداخت هزینه‌های مرتبط با استفاده از خودرو است. این مالیات بر اساس ارزش روز خودرو و سال تولید آن محاسبه می‌شود و صاحبان خودرو موظف‌اند هر سال آن را پرداخت کنند. در صورتی که قصد فروش خودرو داشته باشید، مطالعه مقاله مالیات انتقال خودرو می‌تواند تصویر کامل‌تری از هزینه‌های قانونی مالکیت و انتقال خودرو به شما بدهد.

پرداخت نکردن این مالیات تنها به معنی جریمه مالی نیست، بلکه باعث می‌شود امکان نقل و انتقال خودرو، تعویض پلاک یا حتی تمدید بیمه‌نامه شخص ثالث برای مالک محدود شود. در واقع دولت با این ابزار سعی دارد خودروهایی که در خیابان‌ها تردد دارند، از نظر مالکیت و وضعیت مالی شفاف باشند.

به بیان ساده، مالیات خودرو نوعی هزینه‌ی نگهداری قانونی است که پرداخت آن، مالکیت خودرو را از نظر حقوقی معتبر نگه می‌دارد و از بروز مشکلات اداری در آینده جلوگیری می‌کند.

آیا پرداخت مالیات خودرو به صورت قسطی ممکن است؟

سامانه my.tax.gov.ir فقط پرداخت یکجای مالیات را می‌پذیرد. گزینه پرداخت اقساطی صرفاً در حالت درخواست کتبی و تأیید اداره امور مالیاتی فعال می‌شود. این موضوع بسیار شبیه شرایطی است که برای وسایل نقلیه دیگر وجود دارد؛ به‌عنوان مثال اگر مالک موتورسیکلت هستید، احتمالاً مقاله آیا می‌توان مالیات نقل‌وانتقال موتور را قسطی پرداخت کرد؟ برایتان مفید خواهد بود. این تصمیم بر اساس آیین‌نامه اجرایی ماده ۴۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۱ اتخاذ شده که در آن، پرداخت مالیات خودرو را مشروط به تسویه کامل اعلام می‌کند.

با این حال، در موارد خاص و با تأیید اداره امور مالیاتی، امکان تقسیط وجود دارد. این استثنا معمولاً برای افراد دارای بدهی‌های چندساله، خودروهای لوکس با مالیات سنگین یا افرادی با مشکلات مالی مستند در نظر گرفته می‌شود. در چنین شرایطی، مالک باید به اداره امور مالیاتی محل سکونت مراجعه و درخواست کتبی تقسیط بدهی ارائه کند.

نکته مهم این است که پرداخت قسطی هنوز در هیچ درگاه اینترنتی به شکل خودکار فعال نشده و صرفاً از طریق بررسی و تأیید انسانی انجام می‌شود. بنابراین اگر در سامانه پرداخت، گزینه‌ای تحت عنوان "پرداخت اقساطی" مشاهده نکردید، به معنی نبودن این امکان برای کاربران عمومی است، نه خطا در سیستم.

در چه شرایطی می‌توان تقسیط رسمی مالیات را دریافت کرد؟

اگر پرداخت یکجای مالیات خودرو برایتان سنگین است، تنها راه رسمی، درخواست تقسیط از اداره امور مالیاتی است. طبق قانون، وقتی فرد واقعاً توان پرداخت کامل بدهی را ندارد و بتواند این موضوع را ثابت کند، سازمان امور مالیاتی می‌تواند با بررسی مدارک او، مبلغ بدهی را تا ۳۶ ماه قسط‌بندی کند.

در عمل، این یعنی باید به اداره مالیات محل سکونت خود مراجعه کنید، فرم درخواست را پر کنید و مدارکی مثل سند خودرو، کارت ملی و مدرکی از وضعیت مالی خودتان (مثل فیش حقوقی یا صورت‌حساب بانکی) ارائه دهید. کارشناسان مالیاتی مدارک را بررسی می‌کنند و اگر درخواست منطقی باشد، با آن موافقت می‌کنند. بعد از تأیید، جدول اقساط به شما داده می‌شود و هر قسط باید در تاریخ مشخص پرداخت شود.

در بعضی از شهرها، مخصوصاً تهران و مراکز استان‌ها، ممکن است از شما سفته یا ضمانت بانکی بخواهند تا مطمئن شوند اقساط را به‌موقع پرداخت می‌کنید. اگر حتی یک قسط عقب بیفتد، همه‌ی امتیاز تقسیط لغو می‌شود و اداره مالیاتی حق دارد کل مبلغ را یکجا مطالبه کند.

به زبان ساده، قسط‌بندی مالیات خودرو یک «امتیاز ویژه» است، نه یک حق عمومی؛ مخصوص کسانی که دلیل موجه و مدارک کافی برای ناتوانی در پرداخت نقدی دارند.

روش‌های جایگزین برای پرداخت تدریجی مالیات خودرو

اگرچه پرداخت رسمی قسطی هنوز در سامانه مالیاتی فعال نشده، اما چند روش کاربردی وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند مبلغ مالیات را به‌صورت مرحله‌ای مدیریت کنید؛ روش‌هایی مثل پرداخت خرد در سامانه، استفاده از اپلیکیشن‌های بانکی یا پرداخت از طریق کارت اعتباری. اگر قبلاً برای کنترل بدهی‌های رانندگی اقدام کرده‌اید، احتمالاً مراجعه به استعلام و پرداخت خلافی خودرو دید واضحی درباره روند تسویه و مدیریت بدهی‌ها به شما می‌دهد، چون منطق پرداخت‌های مرحله‌ای در خلافی‌ها شباهت زیادی با شیوه‌های مدیریت مالیات خودرو دارد.

 ۱. پرداخت مرحله‌ای از طریق درگاه بانکی سامانه مالیات

 در سامانه my.tax.gov.ir می‌توانید بخشی از مبلغ مالیات را پرداخت کنید و باقی را در نوبت‌های بعدی بپردازید.
البته تا زمانی که مبلغ به‌طور کامل تسویه نشود، وضعیت مالیات شما «پرداخت‌نشده» باقی می‌ماند، اما از نظر عملی به شما فرصت می‌دهد پرداخت را در چند نوبت انجام دهید.

 ۲. استفاده از اپلیکیشن‌های پرداخت (همراه بانک، مالیات من و غیره)

 برخی اپلیکیشن‌های بانکی یا خدمات دولتی مثل «مالیات من»، «همراه بانک ملی» یا «تاپ» این امکان را می‌دهند که مبلغ مالیات را به بخش‌های دلخواه تقسیم و پرداخت کنید.
در واقع این روش نوعی پرداخت خرد است، نه قسط‌بندی رسمی، ولی برای کنترل نقدینگی بسیار مفید است.

 ۳. پرداخت از طریق کارت اعتباری یا تسهیلات بانکی

 اگر بانک صادرکننده کارت شما گزینه «خرید اقساطی» را فعال کرده باشد، می‌توانید با پرداخت مالیات از طریق کارت اعتباری، مبلغ را در قالب اقساط بانکی تسویه کنید.
در این حالت، اقساط مربوط به بانک است، نه سازمان مالیات، اما در عمل همان کارکرد را دارد.

 ۴. پرداخت از طریق نمایندگان مجاز یا دفاتر خدماتی

 برخی دفاتر پیشخوان و نمایندگان مالیاتی، خدمات پرداخت مرحله‌ای را ارائه می‌دهند.
این روش معمولاً با کارمزد انجام می‌شود، اما برای افرادی که دسترسی مستقیم به اینترنت یا حساب بانکی ندارند، گزینه‌ی مناسبی است.

 ۵. مدیریت زودهنگام مالیات برای سال بعد

 بهترین روش پیشگیرانه این است که مبلغ مالیات سالانه را تخمین بزنید و به‌صورت ماهانه بخشی از آن را کنار بگذارید. این کار باعث می‌شود هنگام صدور قبض مالیاتی، پرداخت یکجا برایتان ساده‌تر باشد و نیازی به تقسیط نداشته باشید.

در صورتی که با مشکل بدهی انباشته مواجه شده‌اید، بد نیست بدانید برخی کاربران با استفاده از بخشودگی‌ها توانسته‌اند بخشی از بدهی خود را مدیریت کنند. برای آشنایی بیشتر، مقاله بخشودگی خلافی ماشین چه زمان‌هایی هست؟ راهنمای خوبی خواهد بود.

پیامدهای نپرداختن مالیات خودرو

اگر مالیات خودرو را در مهلت تعیین‌شده پرداخت نکنید، فقط با یک جریمه ساده روبه‌رو نمی‌شوید. این بدهی می‌تواند در سیستم مالیاتی و راهور برای شما دردسرهای جدی‌ تری ایجاد کند. مهم‌ترین پیامدها عبارت‌اند از:

• جریمه دیر کرد و افزایش بدهی

 بر اساس ماده ۱۹۰ قانون مالیات‌های مستقیم، به ازای هر ماه تأخیر، دو و نیم درصد جریمه به مبلغ بدهی اضافه می‌شود. یعنی اگر چند ماه پرداخت را عقب بیندازید، ممکن است مبلغ مالیات تقریباً دو برابر شود.

• ممنوعیت نقل و انتقال خودرو

 تا زمانی که مالیات خودرو تسویه نشود، سامانه تعویض پلاک اجازه انتقال مالکیت را نمی‌دهد. حتی اگر بخواهید ماشین را بفروشید یا وکالت‌نامه تنظیم کنید، این بدهی باید ابتدا پرداخت شود.

• محدود شدن دسترسی به برخی خدمات

 در بسیاری از موارد، تمدید بیمه شخص ثالث، دریافت معاینه فنی و حتی پرداخت عوارض سالانه منوط به تسویه مالیات است. یعنی با یک بدهی ساده ممکن است چندین کار قانونی شما متوقف شود.

• ثبت بدهی در سوابق مالیاتی شخص

 اگر مبلغ مالیات زیاد باشد و پرداخت انجام نشود، در پرونده مالیاتی فرد به عنوان بدهکار فعال ثبت می‌شود. این موضوع ممکن است در دریافت تسهیلات بانکی یا انجام امور رسمی آینده تأثیر منفی بگذارد.

•  احتمال پیگیری قضایی در موارد خاص

 در مواردی که مبلغ بدهی سنگین باشد یا فرد از پرداخت آن خودداری کند، اداره مالیاتی می‌تواند از طریق اجرای احکام مالیاتی اقدام به مسدودسازی حساب بانکی یا توقیف خودرو نماید.

نادیده گرفتن مالیات سالانه فقط به افزایش جریمه ختم نمی‌شود و می‌تواند مسیر انجام بسیاری از امور اداری خودرو را مختل کند. در صورت انباشت بدهی، احتمال مسدود شدن فرآیندهایی مثل تعویض پلاک، تمدید بیمه یا دریافت برخی خدمات وجود دارد.

استعلام بیمه شخص ثالث موتور نیز یکی از موارد مهمی است که باید پیش از پرداخت هرگونه مالیات خودرو یا انجام هر نوع معامله، به‌ویژه اگر قصد قسطی پرداخت کردن آن را دارید، بررسی شود.

آینده پرداخت قسطی مالیات خودرو در ایران

سازمان امور مالیاتی مدتی است روی نسخه جدید سامانه مالیات خودرو کار می‌کند تا امکان پرداخت قسطی و مرحله‌ای را فراهم کند. هدف از این طرح، کاهش فشار مالی بر مالکان و افزایش همکاری مردم در پرداخت بدهی‌هاست. طبق خبرهای رسمی، قرار است این قابلیت از سال ۱۴۰۵ به‌صورت آزمایشی برای خودروهای با مالیات بالا فعال شود. در این مدل، افراد می‌توانند مالیات خود را از طریق شبکه بانکی یا اپلیکیشن‌های پرداخت در چند نوبت بپردازند. به‌طور کلی، مسیر قانون‌گذاری در حال حرکت به سمت انعطاف بیشتر در پرداخت‌ها است تا مردم بتوانند با فشار مالی کمتر، بدهی خود را به‌صورت منظم تسویه کنند.

جمع‌بندی 

در حال حاضر، مالیات خودرو فقط به‌صورت یکجا قابل پرداخت است و تقسیط رسمی تنها برای موارد خاص و با تأیید اداره مالیات انجام می‌شود. اگر پرداخت کامل برایتان دشوار است، می‌توانید مبلغ را به‌صورت مرحله‌ای از طریق درگاه‌های بانکی یا اپلیکیشن‌های پرداخت تسویه کنید. بهترین کار این است که پرداخت مالیات را تا آخرین روز مهلت به تعویق نیندازید تا از جریمه و محدودیت‌های بعدی جلوگیری شود.